Liderler, toprak reformuna odaklandı
09.11.2013 CRI - Başbakan Li Keqiang, arazi üzerinde çiftçilerin ortak mülkiyetine dayanan büyük ölçekli ekimi teşvik ederek tarımsal modernleşmeyi ve kırsal kalkınmayı gerçekleştireceklerini söyledi.
ÇKP 18. MK 3. Oturumu'yla ilgili olarak tüm dünyanın gözü, finansal liberalleşme adımlarında. Ancak Cumhurbaşkanı Xi Jinping ve Başbakan Li Keqiang başta olmak üzere, Çin yönetimi Toprak ve Tarım Reformu'na odaklanmış durumda.
Çin'de bugün en çok tartışılan konu da, başarılı bir toprak reformu için Merkez Komitesi'nde alınması gereken kararlar. Temel hedef, çiftçiler arasında gerginliğe yol açmadan kendi toprakları üzerinde tasarruf hakkını kullanmalarını sağlamak ve Çin'in tarımsal üretimini artırmak.
Başbakan Li Keqiang 4-6 Ekim günlerinde Heilongjiang eyaletinde köyleri gezdi. Li, Fuyuan 'da bir tarım aracının kabininde çiftçilerle görüşürken. (FOTO: Ding LIN / XINHUA)
"Çiftçilerin kabulüne" dayalı olacak
Başbakan Li Keqiang, arazi üzerinde çiftçilerin ortak mülkiyetine dayanan büyük ölçekli ekimi teşvik ederek tarımsal modernleşmeyi ve kırsal kalkınmayı gerçekleştireceklerini söyledi .
Heilongjiang Çin'in en büyük tarım merkezi. Başbakan Li, en son bu bölgeye yaptığı üç günlük ziyaret sırasında kırsal reformun, dünyanın en büyük ikinci ekonomisi için yeni bir dönüm noktası olacağını söyledi. Li, bu kırsal reformun "yenileşmeye" ve "çiftçilerin kabulüne" dayalı bir sistem olarak yönetileceğini, değişik ortaklık biçimlerinde modern çiftlikler kurulacağını bildirdi.
Kuzeydoğu Çin'in Heilongjiang eyaleti, Başbakan Li Keqiang'ın göreve gelmesinden bir hafta sonra, Nisan ayında, Devlet Konseyi tarafından modern tarım reformu için Çin'in ilk ulusal deneme bölgesi olarak ilan edilmişti.
Küçük toprak sahipliği hüküm sürüyor
Çin'de tarım geleneksel yöntemlere dayanıyor ve genel olarak yarısı boş köylerde, küçük parseller halinde toprak sahipliği hüküm sürüyor. Yeni kırsal reform, küçük toprak sahipliğine dayalı 30 yıllık sistemi yıkıp, yerine ileri teknolojiye ve ölçek ekonomisine dayalı bir sistem kurmayı amaçlıyor.
Aslında, ÇKP 17. Merkez Komitesi'nin Üçüncü Oturumu, toprak reformunu başlatacağını ilan etmişti. Birkaç bakanlığın konuyla ilgili ortaklaşa bazı uygulamalara giriştiği 2011 sonlarına kadar yürürlüğe konulamadı. Daha sonra toprak reformu programı Chengdu'da gerçekleştirildi.
2006'da göç hızlandı
1978 yılından bu yana Çin ekonomisinin hızla büyümesine, ulusal çapta yeniden şekillenmeye rağmen, kolektif kırsal toprak mülkiyeti ve arazi edinme sistemleri değişmeden bırakıldı.
Çin 2006 yılında tarımsal vergileri kaldırınca, genç köylüler, yaşlı kuşağı köyde bırakarak hızla kentlere göç etti. Topraklarını kiralama zahmetine de katlanmadılar çünkü bir arazi piyasası oluşmamıştı.
Devlet Konseyi Kalkınma Araştırma Merkezi tarafından 26 Ekim'de yayınlanan "383" adı verilen raporda bütün bu sorunlara değinilerek, merkezi hükümetin kentleşme ve tarımsal modernleşme arasında bir denge kurması gerektiğine dikkat çekildi.
Küçük parselleri birleştirip büyük çiftlikler kurarak modern tarıma geçilmesi, hem alınacak kararlar, hem yaratacağı sonuçlar bakımından çok yönlü bir konu.
Toprak mülkiyeti sistemi
Tartışmaların yoğunlaştığı alanlardan biri, toprak mülkiyeti sistemi. Mevcut Arazi İdaresi Kanunu çiftçilerin topraklarını sadece kiralamasını sağlıyor; topraklarını satmasını yasaklıyor .
Reformla, çiftçilere topraklarını bireysel olarak satmak, kiralamak veya emanet, ipotek gibi yöntemlerle devetmek haklarına sahip olmaları gerektiği vurgulanıyor.
Arazi borsası kurulacak
Çiftçilerin bireysel mülkiyet haklarını kullanabilmeleri için merkezi hükümetin ülke genelinde standartlaşmayı sağlayacak arazi borsasını kurması düşünülüyor. Merkezi hükümet ayrıca doğrudan doğruya piyasayı denetlemeli, çiftçilerin arazisinin değerinin saptanmasında müdahil olmalı, bir gayrimenkul kayıt veya tapu sistemi oluşturulmalı, deniyor.
Beijing Renmin Üniversitesi Tarımsal Kalkınma Profesörü Tong Zhihui, "Çiftçiler kesinlikle arazilerin değer artışından faydalanmalıdır" diyor. "Ancak öncelikle tarım arazilerinin borsada alım satımı yapılarak değer oluşması sağlanmalıdır. Hükümet yapay bir haciz fiyatı belirlemekten kesinlikle kaçınmalıdır."
"Yerel koşullara uygun yapılacak"
Profesör Zhou Qiren liderliğindeki toprak reformu deneme ekibinden bir araştırmacı, daha önce alınan reform kararında çok az ilerleme kaydedilmesini, "arazilere değer biçilmesi ve müzakerede yaşanan zorluklar nedeniyle çiftçilerin direnciyle karşılaşılmasına" bağlıyor. Bu yılki Üçüncü Oturum'da ince ayar yapılması ve toprak reformunu daha geniş ölçekte uygulamak için büyük adımlar atılması bekleniyor.
Geçmişte değişik uygulamalarla yapılan kamulaştırmalar, çiftçilerin tepkisine yol açtı. Başbakan Li, ziyaretleri sırasında çiftçilere, toprağı en iyi bilenin kendileri olduğunu, reformun da onların yaratıcı girişimlerine açık, her bölgenin yerel koşullarına uygun yapılacağını belirtti.
ÇKP Merkez Komitesi'nin kırsal çalışma ekibi müdürü Chen Xiwen, çiftçilerin toprak üzerindeki haklarının satılmasına karşı çıkıyor. Bir röportajda Chen, "Tarım arazileri bir çiftçinin yaşamı demektir ve üretimin de temel aracıdır" diyor.
Çin Tarımsal Bilimler Akademisi Tarımsal Kaynaklar ve Bölge Planlama bölümünden araştırmacı Lu Bu, profesyonel yatırımcıların yanı sıra büyük ölçekli aile çiftliklerinin ve kırsal kooperatiflerin teşvik edileceğini söylüyor.
Yerel yönetimlere yeni gelir kapıları açılacak
Direnç özellikle, kamu hizmetlerinde artan talebi karşılamak ve borçlarını ödemek için arazi devir gelirlerine güvenen yerel yönetimlerden gelmişti .
Maliye Bakanlığı arazi devir gelirlerinin 2013 yılı ilk üç çeyreğinde, bir önceki yıla göre yüzde 49,6 oranında artarak 2 trilyon yuana (yaklaşık 323 milyar dolar ) ulaştığını açıkladı. Caijing dergisine göre, kentler ve kasabalar dahil yerel hükümetlerin genel borçları aynı dönemde 14 trilyon yuan oldu.
Arazi borsası oluşturulmadan önce, gelirlerini artırmaları için yerel hükümetlere tahvil ihraç yetkisiyle emlak vergisi, tüketim vergisi, kaynak vergileri ve çevre vergileri konusunda yetki verilmesi bekleniyor.
Tarım arazileri korunacak
Tarım sektöründe Çin bugün, hızlı kentleşme nedeniyle artan kentli nüfusun gıda talebini karşılamak için mücadele ediyor. Reformun, ekilebilir arazi kullanımını değiştirmemesi gerektiğine dikkat çekiliyor.
Zira Çin'in en büyük endişe konusu, ülkenin büyük nüfusunun gıda güvenliğini sağlamak. Bunun için tarıma elverişli arazilerin korunması "kırmızı çizgi" olarak kabul ediliyor. Bir hesaba göre korunması gereken en az tarım arazisi miktarı 120 milyon hektar.
Çin dünyanın ekilebilir arazilerinin yaklaşık yüzde 7'si ile dünya nüfusunun beşte birini besliyor. Önerilen arazi borsasının da bu en az toplamı azaltmaması gerekiyor.
Büyümeyle sürdürülebilir
Liderlik, ekonominin yeni büyüme ekseni olarak iç tüketimi artırmayı ve kentleşmeyi çoktan belirlemişti. Ancak istikrarlı ve hızlı kentleşmenin ekonomik büyüme ile birlikte sürdürülebilir olduğuna dikkat çekiliyor.
Çin'in kentleşme oranı 1978 yılında yüzde 17,9 iken, neredeyse her yıl 1 puan artarak, 2012 yılında yüzde 52,57 oldu. Ancak, ulusal nüfusun sadece yüzde 27'si Hukou denen ev kayıt sistemine dahildir. 300 milyondan fazla göçmen işçi Hukou olmadan kentlerde yaşıyor.
ülke çapında temel bir sosyal güvenlik ağı kurulmuş olmasına rağmen, yerel yönetimlerin kısa süre içinde tüm göçmen işçilere Hukou sunmaya güçlerinin yetmeyeceği belirtiliyor. Hukou sistemi, sağlıklı kentleşmenin önünde ana engel olarak görülüyor.
Hukou, küçük kentlerde kaldırılacak
Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu, Haziran ayında yaptığı bir açıklamayla Çin hükümetinin düzenli bir biçimde tüm küçük kent ve kasabalarda Hukou kontrolünü kaldıracağını, kırsal kesimden gelenlerin birkaç net kriter çerçevesinde kentlere yerleştirileceğini bildirdi. Orta büyüklükteki kentlerde Hukou sınırları gevşetilecek, yavaş yavaş büyük kentlerde de koşullar yaratılarak, ihtiyatlı bir biçimde Hukou sınırları gevşetilecek.
Bu durumda küçük ve orta düzey kentlerin yerel yönetimleri, büyüyen kentlerin maliyetlerini karşılamak için yeni gelir kaynakları bulmak zorunda kalacak .
Ekonominin yüzde 84,5'ini oluşturuyorlar
Küçük ve orta düzey kentlerde kentleşme, sadece büyük kentler üzerindeki nüfus baskısını hafifletmek için önemli bir kanal olmakla kalmayacak, aynı zamanda ülke genelinde sanayi ve işgücünün dengeli dağılımını ve dengeli gelişimi de destekleyecek.
Çin'de nüfusu 1 milyondan daha az bir nüfusa sahip 2 milyon 816 küçük ve orta düzey kent var. Söz konusu kent ve kasabalar, ülke ekonomisinin yüzde 84,5'ini oluşturuyor.
Beijing merkezli Kuzeydoğu Asya Kalkınma Araştırmaları Enstitüsü'nün son verilerine göre Çin'in küçük ve orta büyüklükteki kentlerinde kentleşme oranı sadece yüzde 35,1. İlk etapta bu oranın yüde 50'ye yükseltilmesi hedefleniyor.
Sanayileşmeyle kol kola
Kentleşme oranı Latin Amerika ülkelerinde yüzde 79,6, Avrupa'da 72,08. Ancak Latin Amerika ülkelerinde sanayileşme Avrupa ülkelerinden çok daha düşük. Latin Amerika'da yoksul insanlar kentlere sel gibi akmış ve orada yeni köyler oluşturmuşlar. Buna karşılık , Amerika Birleşik Devletleri'nin yüzde 85 kentleşme oranı, tarım ve sanayinin eşgüdümlü gelişimine dayanmaktadır.
Kısacası hem tarımın ve sanayinin kol kola gelişmesi hem de üretim verimliliğinin ilerletilmesi şart. Devlet Bilgi Merkezi'nden Araştırmacı Zhang Monan şöyle konuşuyor:
"Önümüzdeki on yıl Çin, büyük bir kentleşmeye sahne olacak. Keynes tarzı kentleşmeyle büyümeyi garanti edemeyiz. Kentleşmenin talep yaratması ölçek ekonomilerine, emek dağılımına ve işbirliğine bağlıdır."
"Gelir uçurumunu daraltacak"
Beijing'de kurulu Uluslararası Ekonomik Değişimler için Çin Merkezi'nden Araştırmacı, Zheng Xinli kırsal kesimle büyük kentler arasındaki gelir uçururmunun daraltılmasının da önümüzdeki 10 ila 20 yıl içinde küçük ve orta ölçekli kentlerin kalkınmasına bağlı olduğunu belirtti.
Çin Tarımsal Bilimler Akademisi Tarımsal Ekonomi Araştırma Merkezi Müdürü Wu Jingxue, üretimi artırmanın reform sürecinde stratejik önem taşıdığını söyledi.
"Kırsal alanlarda ölçek ekonomilerinin teşvik edilmesi çiftçilerin gelirlerini artıracak ve umarım kır-kent arasındaki gelir uçurumunu daraltacaktır."
"Çiftçilere yeterli koruma sağlanmalıdır"
Beijing Renmin Üniversitesi'nden Profesör Tao Ran öncü kentlerde başlatılacak konut kayıt sistemi ile kentlerde ve kırsal alanlarda eşit özellikte sosyal sigorta ağı kurulmasının, iç göçü kolaylaştıracağını söyledi.
"Arazi transferi ve büyük ölçekli tarım, bazı deneme bölgelerinde yapılmaktadır. Uygulama henüz genişletilemiyor çünkü mevcut sistem çiftçilere hâlâ yeterli koruma vermemektedir. Koruma olmadan topraklarını devrederlerse, köylüler evsiz kalır."
